De man studeerde al op elfjarige leeftijd aan de Universiteit van Leiden, schreef gedichten in het Latijn en het Nederlands, was grondlegger van het moderne volkenrecht en zijn Mare Liberum, het hoofdstuk uit zijn verhandeling “De Indis”, waarmee de vrijhandel via zee werd bewerkstelligd, stond lijnrecht tegenover eerder pauselijke beslissingen. Maar bijna iedereen kent hem alleen vanwege die kist. Die vermaledijde boekenkist, waarmee Hugo de Groot dit jaar vierhonderd jaar geleden ontsnapte uit Slot Loevestijn, waar hij een levenslange gevangenisstraf uitzat, door toedoen van zijn voormalige bondgenoot, Prins Maurits, de derde zoon van Willem van Oranje.

In de opening van de musical Hugo de Groot, die op vrijdag 2 juli in première ging in Schouwburg De Nieuwe Doelen in Gorinchem, wordt met name dit wrange detail belicht. Iedereen kent hem vanwege zijn ontsnapping in de boekenkist, maar Hugo de Groot (gespeeld door Lars Mak) was veel meer dan dat. De producent/scriptschrijver/regisseur Fons van Rongen heeft er echter geen geschiedkundige verhandeling van gemaakt. Hugo de Groot de Musical gaat vooral over de relaties tussen hem en de belangrijkste twee vrouwen in zijn leven (vrouw Maria van Reigersberg – Zoï Duister en dienstmeid Elsje van Houweningen – Linda Verstraten) en de twee belangrijkste mannen, de al eerder genoemde Prins Maurits (Joost Claes) en Raadspensionaris van de Staten van Holland, Johan van Oldenbarnevelt (Richard Spijkers). Zijn onaflaatbare drang tot schrijven (fraai geïllustreerd door de tientallen beschreven vellen papier op het achterdoek) wordt alleen overtroffen door zijn stellige overtuiging dat vrijheid van geloven, denken en handelen een grondrecht is. Het verhaal volgt de levensloop van de mannen, hoe de kiem tot de verwijdering werd gelegd met de ternauwernood gewonnen Slag bij Nieuwpoort. Waar Hugo en Johan onvoorwaardelijk kozen voor het recht op vrijheid van geloof, was Maurits strikt in de leer en beschouwde elk ander geloof dan Protestantisme als ketters. Toen Maurits’ positie als legerleider tijdens het Twaalfjarig Bestand minder belangrijk werd, werd de tegenstelling met de feitelijk politiek leider Van Oldenbarnevelt groter en groter. Het kostte laatstgenoemde letterlijk de kop en diens medestander De Groot een levenslange gevangenisstraf.

Nadat Hugo was overgeplaatst naar de gevangenis in Slot Loevestijn, voegde zijn gezin en dienstmeid zich bij hem. Zijn vrouw Maria spoorde hem aan zich niet neer te leggen bij de levenslange opsluiting en samen met Elsje werd het plan beraamd voor de inmiddels beroemd geworden ontsnapping per boekenkist. Een boekenkist die feitelijk niets eens te zien is in deze voorstelling. Het was een mooi moment geweest om de voorstelling met de geslaagde ontsnapping te beëindigen, eventueel aangevuld door een korte epiloog. De spanningsboog doofde nu wat uit, door ook de ballingschap in Parijs, de terugtocht, zijn Zweeds verblijf en uiteindelijk zijn dood in het Duitse Rostock te beschrijven.

Lars Mak zingt de prettig klinkende pop- en rocksongs met veel overtuiging en dito verstaanbaarheid. Af en toe dringen er flarden van een associatie met Soldaat van Oranje door, maar dat is niet zo vreemd; Lars heeft de hoofdrol daar ook gespeeld en de muziek zit soms in dezelfde hoek. De verstaanbaarheid is ook bij de andere vier spelers erg goed en dat draagt bij aan het goed kunnen volgen van het verhaal, helaas heden ten dage geen vanzelfsprekendheid. Richard maakt indruk met zijn fraaie warme stem en dat geeft hem de autoriteit die voor de oudere Staatsman noodzakelijk is. Linda is indrukwekkend, als dienstmeid Elsje, maar ook als vertelster. Haar prettig klinkende heldere stem draagt ver en dat is zelfs in een kleine zaal als De Nieuwe Doelen fijn.

Goedemorgen Theaterproducties zet zich met Hugo de Groot – de Musical uitstekend op de kaart als producent van pakkende (muziek)theatervoorstellingen met een educatief karakter. Zonder belerend te zijn kan jong en oud genieten van deze musical, die helaas nog maar korte tijd te zien is.

Frank

Hugo de Groot – de Musical is tot en met zondag 18 juli te zien in Schouwburg De Nieuwe Doelen in Gorinchem.

Meer info: goedemorgentheaterproducties.nl

---