Het is duidelijk dat het nieuwe theaterseizoen weer begonnen is, want vandaag ging opnieuw een musical in première en wel Oorlogswinter van het Nationaal Jeugd Musical Theater (NJMT), in samenwerking met Producent & Co. NJMT produceerde al eerder o.a. het succesvolle Kruistocht in Spijkerbroek (zes nominaties voor een Musical Award) en Narnia, en een aantal acteurs uit deze voorstellingen is nu ook weer in Oorlogswinter te zien.

Toen acteur Bartho Braat (Goede Tijden, Slechte Tijden), die vanavond het publiek welkom heette, aan de zaal vroeg wie het oorspronkelijke boek van Jan Terlouw (uit 1972) had gelezen, gingen vele handen de lucht in. Op de vraag wie de zeer succesvolle en meermalen bekroonde verfilming uit 2008 had gezien, stak bijna iedereen zijn hand op. Niet zo verwonderlijk als men zich bedenkt dat vanavond een groot deel van het publiek uit kinderen en tieners bestond. Het NJMT richt zich dan ook –zonder winstoogmerk- op de educatie van kinderen tussen de 4-18 jaar en het ontwikkelen en produceren van musicals waarin veel kinderen meespelen. Dat laatste is ook zeker nu weer het geval: in de royale cast van Oorlogswinter zijn, naast een aantal professionals, de kinderen ruim vertegenwoordigd en kunnen veel ervaring opdoen.

“Denkend aan Holland ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan …” met deze zin uit het beroemde gedicht van Marsman (dat overigens kort geleden ook in de musical Petticoat geciteerd werd) wordt  meteen de toon gezet: het is een puur Nederlandse voorstelling, zowel qua verhaal als qua herkomst. Voor wie het verhaal nog niet kent: Oorlogswinter speelt zich af tijdens de winter van 1944/45, tijdens de Duitse bezetting van Nederland, en wordt voornamelijk verteld vanuit het perspectief van de 16-jarige Michiel (gespeeld door Soy Kroon). Hij krijgt een brief in handen van zijn vriend Dirk (Pelle Smit), die hem op het hart drukt de brief niet te openen en door te geven aan een kennis, mocht hij onverhoopt niet terugkeren van de geplande overval op het distributiecentrum. De overval -met als doel voedselbonnen te stelen- mislukt en Dirk keert niet terug. Michiel opent daarop toch de brief en komt erachter dat zijn vriend een gewonde Engelse piloot, Jack (een rol van Timo Descamps), in het bos verborgen heeft, die zonder verzorging ten dode is opgeschreven. Samen met zijn zus Erica (Amy Egbers) neemt hij de zorg voor de piloot over en al snel bloeit er iets moois op tussen Jack en Erica. Tijdens een represaille van de Duitsers wordt Michiels vader weggevoerd en gefusilleerd. Wie heeft hem verraden? Maar in extreme tijden zoals tijdens de oorlog is het onzeker wie je kunt vertrouwen en op wie je kunt rekenen als het moeilijk wordt. De grote vraag is dus: wat zet jij op het spel om één persoon te redden? Heb je de moed, maar ook: kun je de gevolgen overzien en leven met de uitkomst?

NJMT heeft moed getoond,maar ook een risico genomen, door zo’n succesvol boek en misschien nog wel succesvollere verfilming van Oorlogswinter te willen vertalen naar een musical en is daar voor een deel in geslaagd. Soy Kroon is een buitengewoon talentvolle jonge acteur, die inmiddels toch al in een groot aantal theater- en televisieproducties heeft gespeeld. Hij heeft in zijn rol de jongensachtige en soms kwetsbare bravoure en durf die je van een 16-jarige mag verwachten, beschikt over een goede stem, en zijn dictie is uitstekend, maar hij komt ook goed weg in de meer dramatische scènes. De andere uitblinker van de avond is Pelle Smit, eveneens een prima zanger en zodra hij op het toneel staat, weet hij het publiek aan zich te binden. Het is jammer dat Timo Descamps, een van de professionals die o.a. ook al in Kruistocht in Spijkerbroek speelde, geen grotere rol heeft, met meer facetten dan nu. In zijn rol als piloot Jack krijgt hij onvoldoende de gelegenheid heeft om zijn talent en ervaring te laten zien. Wat de vele kinderen betreft die in het ensemble spelen, is het leuk om te zien hoe zij toch ieder hun eigen rol(letje) hebben. Overigens moet nog opgemerkt worden, dat er voor zowel de grote rollen als voor het ensemble meerdere acteurs gecast zijn, iets wat voor de hand liggend is wanneer je een productie maakt met zo veel kinderen.

Muzikaal gezien is het door de voltallige cast fantastisch uitgevoerde pauzefinalenummer ‘Laat dit het laatste zijn’ het hoogtepunt van de voorstelling. Gemengde gevoelens en enige verwarring ontstaan bij het publiek tijdens het nummer ‘De geschiedenis van de familie Rosenthal’. Vader Rosenthal, een joodse vluchteling uit Duitsland, verhaalt over zijn geschiedenis: van een zorgeloos leven in ‘het land van Goethe’ tot zijn ingrijpende ervaringen tijdens de razzia’s en zijn daaropvolgende vlucht. Tragiek wordt dan opeens schrijnend afgewisseld met een uptempo (Jiddisch) refrein, waarop de zaal na enige aarzeling vrolijk meeklapt. Het enthousiaste applaus aan het eind van het nummer doet vermoeden dat de zaal het uiteindelijk toch kon waarderen.

Voor het decor wordt gebruik gemaakt van projecties achter op het toneel en grote schermen aan weerszijden van de zaal. De projecties bestaan deels uit historische zwart-wit oorlogsbeelden en daarnaast uit ‘geschilderde’ beelden in kleur (de ene keer statisch, de andere keer als een animatiefilm of zelfs bijna als computergame). De projecties vervangen dus vooral de grotere decorstukken en het achterdoek. De schermen in de zaal zouden iets meer richting de zaal mogen worden gekanteld, want aan de zijkanten en achterin de zaal zijn de projecties minder goed zichtbaar (tenzij je precies midden in de zaal zit) en op beiden zijn soms gelijktijdig verschillende beelden te zien. Visueel sterk is het beeld als Michiel door een winters landschap fietst: hijzelf fietst op een stilstaande fiets, maar als een soort gamelandschap glijden de besneeuwde bomen achter hem weg. Waar nog veel winst te behalen valt, is bij de changementen. De decor- en rekwisietenwissels moeten nog een stuk sneller worden uitgevoerd of beter geïntegreerd in de scènes (zoals bij sommige scènes al vloeiend gebeurt), want het spel ligt nu te vaak stil waardoor de spanningsboog helaas steeds doorbroken wordt.

Er is door cast, crew en creatives zichtbaar hard gewerkt om met zo’n enorme grote groep mensen een volwassen productie te maken. De inzet en liefde waarmee dat gebeurd is, straalt er vanaf. Vooral voor kinderen en jongeren zal dit een aansprekende voorstelling zijn, omdat deze thema’s aansnijdt op hun eigen niveau. De voorstelling is tot en met mei 2012 in Nederland en België te zien. Voor meer informatie en kaartverkoop, zie www.oorlogswinterdemusical.nl.

Stefanie

Preview