Het is alleen aan de hele groten der aarde om bekend te worden onder een enkele naam of bijnaam. In de voetbalsport weet iedereen wie Pelé, Ronaldo of Maradona is. Geen muziekliefhebber die Madonna, Sting of Bono niet kent. Maar er is in de geschiedenis niemand anders geweest die naast vele bijnamen, ook onder een simpel nummer bekend staat. Nummer 14, Het Orakel van Betondorp, El Flaco (“De Magere”), El Salvador (“De Verlosser”). Johan Cruijff. Zonder twijfel wereldwijd de bekendste Nederlander. Boeken, documentaires, films, taalgebruik, stichtingen, een eigen single, speelveldjes, tribunes en zelfs een stadion. Je kunt het zo gek niet opnoemen of het is naar hem vernoemd of op hem gebaseerd. Maar een musical had hij nog niet. Tot nu dan, want vandaag was de officiële aftrap van 14, de Musical. Een brutale ode aan Johan Cruijff.

Het is geen thuiswedstrijd voor 14 de Musical. In Leusden, dat niet bijzonder bekend staat als voetbalstad (sorry SV Achterveld en Roda ’46), staat het hoofdkantoor van Afas Software. Sponsor en naamgever van het Circustheater en de Afas Music Hall (aan de Johan Cruijff-Boulevard in Amsterdam, dat dan weer wel), heeft besloten om het nieuwe hoofdkantoor uit te rusten met een compleet theater. Het wordt gebruikt voor zakelijke bijeenkomsten, maar huisvest nu ook 14 de Musical.

Geen musical over Cruijff zonder voetbal, voetbalhumor, voetbalvrouwen of Cruijffiaanse uitspraken. Hoewel Johan wel een single heeft uitgebracht, stond hij niet bekend als zanger. Johan zingt dus ook in de musical niet. Hij praat wel veel, op zijn Cruijffs. Hoofdrolspeler Tobias Nierop weet zijn typische, altijd wat nasale manier van spreken akelig goed te benaderen. Dat wordt al meteen duidelijk bij de openingsscène, waarin Johan zich voorstelt als ‘musical-analist’. In deze opstelling blijft Johan een groot deel van de voorstelling doorspelen, als commentator aan de zijlijn, uitleg gevend aan het publiek, waarbij hij regelmatig de vierde wand doorbreekt. Op sommige momenten gaat Johan als personage ook de discussie aan met Tobias de acteur. Mede door de typische Cruijff-uitspraken zorgt dat voor hilariteit in de zaal.

De musical vertelt chronologisch, soms in grote lijnen, maar vaak ook gedetailleerd, de actieve voetbalcarrière van Johan Cruijff. Hoe hij als leider van het grote Ajax zijn controle over de groep verliest, achterna gezeten door pers en supporters uiteindelijk naar Barcelona vlucht, daar zijn carrière afsluit, maar na een faillissement toch weer noodgedwongen moet gaan voetballen. Hij wordt bijgestaan door zijn grote liefde, vrouw Danny Koster, de dochter van zijn zaakwaarnemer Cor Koster.

Johan Cruijff Superstar. Niet alleen de initialen kloppen, ook de muziek hangt er tegenaan, met stevige rock en snerpende gitaren. Zelfs de personages vertonen gelijkenissen. Teamgenoten worden zelfs apostelen genoemd, met Piet Keizer in de rol van Judas. Johan is ook de enige echte ster. Dat kan ook niet anders, want de musical is een brutale ode aan Johan zelf. Iedereen speelt in dienst van Johan. Het ensemble is min of meer gender-neutraal. Vrouwen spelen regelmatig mannen en vice versa. De groepschoreo’s (door Daan Wijnands) zijn erg mooi en goed uitgevoerd. Hoogtepunt is de wedstrijd van Barcelona tegen Real Madrid, met echte beelden geprojecteerd op de achterwand, terwijl Tobias op grote hoogte aan kabels hangend meedanst op het ritme van de wedstrijd.

Om in voetbaltermen te blijven, er is wel erg veel blessuretijd meegeteld voor deze voorstelling. Inclusief pauze (die wat langer was vanwege de première) duurt het drie uur. Twee complete wedstrijden dus… Voor de Johan- en Ajaxfans zijn er mooie beelden te zien, maar niet veel nieuws te leren over de persoon Johan Cruijff. Maar als er iemand een musical verdient, dan is het Johan. Dat is logisch.

Frank

14 de Musical speelt uitsluitend in het Afas Theater in Leusden. Meer info en tickets: www.14demusical.nl

Scènefoto’s: Ben van Duin