Het jaarlijkse musical-feestje zit er weer op. De genomineerden zijn een award rijker of een illusie armer, de trotse persberichten vullen onze mailbox. Tijd om weer eens terug te kijken naar dit fenomeen, dat in Nederland een beetje merkwaardige positie aan het innemen is. Waar vorig jaar nog regelmatig neerbuigend werd gedaan over het musical-genre, struikelden de winnaars dit jaar over elkaar om te verzekeren dat we trots moeten zijn op het vak. De enkeling die dat niet deed was net zo veelzeggend. Toch lijkt er – vooral in de nominaties – nog niet veel veranderd te zijn; de jury blijft een merkwaardige voorkeur te houden voor bepaalde producties, die in ieder geval door het grote publiek niet herkend worden, zonder overigens de kwaliteit van die producties teniet te doen. Feit is dat de kijkcijfers van dit Gala tegenvallen. Waar in de hoogtijdagen (laten we zeggen, voor de RTL/Gala-crisis in 2011) probleemloos bijna twee miljoen kijkers inschakelden, moest de versie van gisteren het met een “schamel miljoen” doen. Bijna een kwart miljoen kijkers die wel keken naar het voorafgaande programma – Petticoat notabene – haakten af. Een gevolg van de soms vreemde nominatie-keuzes? Het kan zeker niet uitgesloten worden.

Eén van de reacties die wij kregen op de bekendmaking van de nominaties was dat er zo weinig producties vertegenwoordigd waren die ook tijdens de musical sing-along te zien waren. In meerdere categoriën moesten genomineerden uit dezelfde productie het tegen elkaar opnemen, hetgeen eerder een gevolg is van het onvermogen om keuzes te maken, dan van een verschraling van het aanbod. Het steeds verder indikken van de categorie aanstormend talent (voorheen apart voor mannen en vrouwen, later ook met een aparte junior variant) resulteert in een volstrekt onvergelijkbare groep genomineerden.

Een voorstelling als The Lion King werd goeddeels genegeerd, waarbij bordkartonnen decors van andere producties hoger werden ingeschat dan de innovaties die ’s werelds meest succesvolle musical heeft gebracht. Het is niet dat de musical werd overgeslagen omdat het een reprise betrof (volgens de reglementen is dat het geval als het “productie-concept” vrijwel ongewijzigd is), getuige de nominaties die ze wel hebben ontvangen. Echter, in het juryrapport over de keuze voor de Beste Grote Musical (Ciske de Rat) meldt de jury: “een aantal creatieve prestaties die niet of nauwelijks veranderd zijn ten opzichte van de eerste serie voorstellingen en dus –volgens het juryreglement- niet konden meedingen naar nieuwe bekroningen“; blijkbaar kijkt de jury per onderdeel of er sprake is van een nieuw productie-concept, terwijl het reglement enkel uitspraak doet over een productie als geheel. Het is een reprise, of het is geen reprise. Had het Bestuur van de Stichting Musical Awards hier de jury niet strakker op moeten aansturen?

Ook een grote productie als Hair viel vrijwel volledig buiten de nominaties, het aanstormend talent Jeffrey Italiaander uitgezonderd. Hier waren op zijn minst nominaties voor hoofdrolspeler William Spaaij, eventueel een bijrol voor Walter de Kok en zeker een nominatie voor de kostuums op zijn plaats geweest.

Het belonen van uitzonderlijke prestaties van de “heilige drie-eenheid” zang, dans en spel is ver uit zicht geraakt. Meer dan eens wordt volstaan met het belonen van goed spel, waarbij er van (fatsoenlijke) zang of dans geen sprake is. De trots op het musical-genre die het gros van de award-winnaars uitstraalde bij het in ontvangst nemen van de prijs kan in onvoldoende mate herkend worden in de keuzes van de jury.

De keuze om de prijzen voor de creatieve prestaties niet tijdens de live-uitzending bekend te maken is eveneens een zwakte-bod; ja, er moet vaart in het programma zitten (dat ontbrak in sommige onderdelen nog steeds), maar door ze enkel online bekend te maken wordt de indruk gewekt dat deze prijzen van een lagere orde zijn dan die voor de acteurs. Het is een Award-uitzending en als er in geknipt moet worden, doe je dat niet in de Awards.

Er is in het verleden, met name door jury-voorzitter Cornald Maas, gemeld dat jury-beslissingen per definitie aanleiding zijn voor discussie over de uitkomst. Hoe waar dat ook moge zijn, het lijkt nu eerder een doel te zijn geworden dan een neven-effect. Musical is een theatervorm die voor een groot publiek bedoeld is, zonder alle uitingen daarvan over één kam te willen scheren. De Musical Awards zouden daar een weerspiegeling van moeten zijn.

Frank