Je kunt Anastasia zien als het zoveelste “rags to riches” verhaal, een My Fair Lady meets Cinderella. Dit verhaal is echter gebaseerd op een moderne legende, waar veel mensen in zijn gaan geloven. Het zou bovendien suggereren dat de makers zich er goedkoop van af hebben willen maken, door een succesformule van de plank te pakken en daarmee snel te scoren. Dat is allerminst het geval; Stage Entertainment heeft Anastasia in alle grootsheid ontwikkeld als Broadway-musical van formaat. En die Broadway-grootsheid staat nu gewoon in Scheveningen, compleet met het decor dat ook in het Broadhurst Theatre stond!

Welk meisje droomt er niet van prinses te zijn? De jonge wees-met-geheugenverlies Anya (Tessa Sunniva van Tol) in ieder geval niet. Als straatveegster probeert zij het hoofd boven water te houden in Leningrad, het voormalige St. Petersburg. Totdat ze “ontdekt” wordt door oplichtersduo Dmitry (Milan van Waardenburg) en Vlad (Ad Knippels). Zij zijn op zoek naar het meisje dat door kan gaan voor Anastasia Nikolajevna Romanova, de jongste dochter van de vermoorde Tsaar Nicolaas II. Het gerucht gaat dat Anastasia de slachtpartij op de keizerlijke familie in Jekatarinenburg heeft overleefd. Haar grootmoeder, Grootvorstin Maria Fjodorovna (Gerrie van der Klei) belooft een grote beloning voor diegene die Anastasia terugvindt. Dmitry en Vlad instrueren Anya zodat ze door kan gaan voor Anastasia. Langzaam komen echter herinneringen bij Anya boven; puzzelstukjes die wel heel erg passen in het levensverhaal van Anastasia.

Het drietal vertrekt naar Parijs, om Anya te presenteren aan de Grootvorstin, die daar tien jaar voor de Russische revolutie is gaan wonen. Vlad ontmoet daar een oude liefde, Gravin Lily (Ellen Evers), die als hofdame voor de Grootvorstin werkt. Via Lily proberen ze een afspraak te maken met de Grootvorstin. Ze zijn echter achtervolgd door de Bolsjewistische onder-commissaris Gleb Vaganov (René van Kooten), wiens vader in 1918 mede-verantwoordelijk was voor de executie van de Keizerlijke familie. Indien blijkt dat Anya inderdaad Anastasia is, wil hij het werk van zijn vader voltooien.

Anya realiseert zich dat zij als Anastasia nooit samen kan zijn met Dmitry, op wie ze inmiddels verliefd is geworden. Gleb weet dat zolang Anya niet erkend is als Anastasia, hij haar niet hoeft te doden. Ook Maria Fjodorovna ziet in dat Anya als Anastasia niet de vrijheid heeft haar leven te leiden.

Tessa Sunniva van Tol heeft al in The Little Mermaid laten zien een perfecte Disney-prinses te kunnen spelen. In Anastasia is ze als actrice nog volwassener geworden en ook vocaal is ze van keizerlijk niveau. Milan heeft een enorme stage-presence. Als hij op het toneel is, hoef je hem nooit te zoeken. Daarnaast is hij gezegend met een prachtige, soepele stem. Zijn transitie van straatrat naar oprecht eerlijke jongeman verloopt geloofwaardig. Hij heeft in Duitsland al veel lof gekregen voor deze rol en we kunnen nu allemaal zien waarom.

René van Kooten heeft ongetwijfeld moeten worstelen met zijn rol als Gleb. Niet vocaal, want dat is bij René (altijd) prima in orde. Gleb laat echter als villain al heel snel zijn zachte kanten zien, waardoor je hem ook niet puur als slechterik ziet. Dat vraagt veel van zijn acteerwerk, maar hij weet dat toch erg geloofwaardig te brengen.

Als Milan en Tessa niet zo fantastisch waren, had je Ad Knippels de ster van de show mogen noemen. Hij komt op in de eerste akte als een charlatan, verkleed als Iwan Rebroff avant-la-lettre, om zich vervolgens te ontwikkelen tot een foute aristocratische charmeur. Hij blijkt de grote dansnummers – van Charleston tot Tango – te kunnen aanvoeren alsof hij nooit anders gedaan heeft. Ellen Evers is op haar best. De chemie met Ad spat van het toneel, waarbij ze de fijne lijn tussen hilarische comedy en irritante hysterie niet overschrijden. De hoge noten van Saskia Schäfer en Loïs van de Ven zijn een streling voor het oor.

Het muzikale thema van Anastasia (“Winterse dagen”) is afgeleid van het muziekje in de speeldoos die Anastasia als klein meisje van haar grootmoeder krijgt en komt een aantal keer terug in de voorstelling. Daarnaast is er een bewerking van het nummer “Journey to the Past” uit de animatiefilm uit 1997 opgenomen als pauzefinale. Tessa maakt met dit “Zoektocht door de tijd” een verpletterende indruk.

De kostuums in Anastasia verdienen een recensie op zich. Niet vaak zie je zoveel details, prachtig afgewerkte japonnen die de rijkdom van de Romanovs weerspiegelen.

Anastasia heeft veel elementen van een tijdloze Broadway-musical, maar het decor is zonder meer vernieuwend te noemen. De grote decorstukken worden niet op- en afgereden, maar zijn geplaatst op draaischijven. Daarbij worden er naadloos haarscherpe beelden op geprojecteerd. Het resultaat is spectaculair: het lijkt alsof het gehele toneel in een grote augmented reality omgeving wordt veranderd! Binnen negen seconden reis je van het Winterpaleis in St. Petersburg naar de Pont Alexandre III in Parijs. Het lichtontwerp is opvallend; koele, blauwe tinten benadrukken de Russische winters terwijl Parijs baadt in warme lentekleuren. Samen met de indrukwekkende projecties krijg je het gevoel alsof je een schilderij binnenwandelt.

Inmiddels is wetenschappelijk vastgesteld dat zowel Anastasia als haar broertje Aleksej tegelijk met hun familie zijn vermoord. Hun lichamen zijn in 2007 gevonden in een naamloos graf niet ver van de andere gezinsleden. Via DNA-onderzoek is vastgesteld dat het de beide jonge Romanovs betreft. Ook de historisch feiten zijn hier een daar wat vrijelijk geïnterpreteerd; Zo is Grootvorstin Maria Fjodorovna niet in 1907 naar Parijs vertrokken, maar tot na de revolutie in Rusland gebleven. Ze heeft enige jaren asiel gekregen in Engeland (een voorrecht dat haar zoon Tsaar Nicolaas II overigens niet gegund werd), om vervolgens in 1928 te overlijden in haar geboorteland Denemarken.

Anastasia lijkt gemaakt voor het Circustheater en het Circustheater lijkt gemaakt voor Anastasia. De grandeur en allure van de voorstelling vraagt om een theater als dit. Dankzij de moderne technieken herleven de hoogtijdagen van de Romanovs, maar ook de “années folles” van het Parijs uit de twintiger jaren van de vorige eeuw. Mede dankzij de fantastische cast kan de bezoeker een avondje wegdromen bij een sprookje dat waarheid had kunnen zijn. We hadden in Nederland al een Koninklijk Theater, nu mag het Circustheater zich met recht het Keizerlijk Theater noemen!

Frank

Anastasia speelt alleen in het Afas Circustheater in Scheveningen. Meer info: www.anastasia.nl