“De Nederlandse musicalgeschiedenis begint eigenlijk bij de musical My Fair Lady,” vertelt Koen van Dijk tijdens de perspresentatie van het festival 50 jaar Musicals in Nederland in theater M-lab in Amsterdam. Met dit festival wil M-lab niet alleen terugkijken op 50 jaar musicals, maar ook gebruik maken van de combinatie toen en nu. Tijdens dit festival zijn er vijf verschillende musicals te zien die elk een decennium van de Nederlandse musicalgeschiedenis vertegenwoordigen. Tijdens deze presentatie krijgt de pers tekst en uitleg bij elke voorstelling die M-lab gaat brengen én krijgen we een voorproefje van twee van de vijf voorstellingen.

Te beginnen met Maria!, een voorstelling die de jaren ’60 vertegenwoordigt. Voor deze musical zijn nummers uit bestaande klassiekers als Anatevka, Sweet Charity, My Fair Lady, The Sound of Music en West Side Story geselecteerd. “Deze voorstelling is gebaseerd op Maria Stewart,” vertelt Daniël Cohen, schrijver en regisseur van het stuk. “Maria heeft een prachtige internationale carrière gehad met ook de nodige tegenslagen” In de voorstelling wordt de jonge Maria gespeeld door Brigitte Heitzer en de oude Maria door Carolina Mout. De jonge Tony wordt gespeeld door Jamai Loman en de oude Tony door Bill van Dijk. In de voorstelling nemen de warrige herinneringen van Maria een bizarre wending en komt zij in verschillende musicals terecht. Naarmate haar verleden zich ontrolt, blijkt er een duister geheim verborgen te liggen achter de nostalgie. De cast van Maria! gaf de aanwezige pers een voorproefje waarin meteen duidelijk wordt hoe bizar en grappig deze musical gaat zijn. Jamai en Brigitte hebben een leuke chemie samen en hebben er zichtbaar lol in. Met Maria Stewart als inspiratie en een mix van de prachtige muziek uit enkele van de mooiste musicals uit de geschiedenis, kan het haast niet anders dan een succes worden.

Maria! is eigenlijk een biografische docu-musical waarin alle aspecten van de carrière van Maria Stewart naar voren komen. Het wordt zowel ontroerend als spannend,” aldus Daniël Cohen. Maria!, 17 mei t/m 28 mei in theater M-lab.

De musical uit de jaren ’70 die in M-lab te zien zal zijn is De Engel van Amsterdam. Deze voorstelling is gebaseerd op het toneelstuk Gijsbreght van Aemstel en Joost van den Vondel, aangepast aan de toenmalige Amsterdamse problematiek. Omdat musicals in Nederland zijn ontstaan vanuit het cabaret, is cabaretier Thomas van Luyn gevraagd om om deze musical om te bouwen naar de situatie van vandaag de dag.  “De Engel van Amsterdam is eigenlijk een gedateerd stuk,” vertelt Thomas van Luyn. “Ik wil de voorstelling niet naar het nu verplaatsen, maar ik wil wel kijken naar de historie, vanuit het oogpunt dat we nu in deze tijd hebben. De muziek uit het oorspronkelijke stuk is van Joop Stokkermans en deze muziek is wel tijdloos. Dezelfde nummers zullen dan ook gebruikt worden voor de voorstelling.” Voor de cast van deze musical zal Thomas van Luyn zoeken naar acteurs uit onverwachte hoek. Het moeten acteurs zijn die een rol volledig naar zich toe kunnen trekken. Wat al wel zeker is voor wat betreft de cast is dat Suzan Seegers de rol van engel Rafaël zal spelen.De Engel van Amsterdam is in chronologie de tweede voorstelling van het festival, maar zal pas als laatste te zien zijn. De Engel van Amsterdam, 29 juni t/m 4 juli in theater M-lab.

Jos Brink, Frank Sanders en Henk Bokkinga zijn drie namen die heel wat betekend hebben voor de ontwikkeling van het genre musical in Nederland. Een voorstelling over het werk van deze drie heren, mag dan ook niet ontbreken. Regisseur Paul van Ewijk vertelt over de jaren ’80 voorstelling Broadway in de Polder: “De jaren ’80 waren de gloriejaren van het repertoire van Jos, Frank en Henk. Zowel zakelijk als privé heb ik een goede band met hen en ik vind het een eer dat ik deze voorstelling mag maken. Deze muziek is naar mijn idee onderbelicht en het is niet meer dan terecht dat deze nummers nu centraal komen te staan.” De eerste musical die deze mannen maakten was Maskerade. Elke twee jaar maakten zij een voorstelling, wat bepalend was voor het musicalklimaat in Nederland. Dit ging door in de jaren ’90 waarna de concurrentie steeds groter werd. “Door de beroemde kus die Jos Brink gaf aan de koningin werd hij pas echt populair bij het publiek, maar daarmee riep hij ook de discussie op en begon de pers te twijfelen aan zijn repertoire en zijn integriteit,” vertelt Paul van Ewijk. “Met Broadway in de Polder wil ik recht doen aan het werk van Jos, Frank en Henk. Hun grote inspiratie was Broadway, ze wilden die sfeer in Nederland overbrengen, dus vandaar deze titel.” Lucie de Lange en Dick Cohen zullen de hoofdrollen vertolken, samen met twee afgestudeerden aan de Frank Sanders academie, Ara Halici en Sabina Been. Bovendien zullen de tweedejaars leerlingen van de Frank Sanders academie de ensemblerollen op zich nemen. “Op deze manier worden de twee werelden van Frank Sanders bij elkaar gebracht. Het is ook wel uniek, want leerlingen krijgen nooit toestemming om aan een voorstelling mee te doen, maar voor zijn eigen repertoire maakt hij een uitzondering,” aldus Paul van Ewijk. De musical Broadway in de Polder, 13 juni t/m 18 juni in theater M-lab.

Een andere voorstelling waarbij studenten een grote rol spelen is de jaren ’90 voorstelling Cyrano. De studenten van het Fontys Conservatorium, waaronder Ton Sieben die komend seizoen ook de hoofdrol in Miss Saigon zal gaan spelen, zullen in deze voorstelling te zien zijn, samen met Tony Neef, Peter de Smet en Rutger Le Poole. Cyrano ging in 1992 in première in de Stadsschouwburg van Amsterdam en geldt als eerste doorgecomponeerde Nederlandse musical. Peter de Smet speelde in de vorige uitvoering van Cyrano ook de rol van De Guiche, maar was toen eigenlijk te jong. Nu heeft hij precies de leeftijd van De Guiche. Bijzonder aan deze voorstelling is dat er niet is begonnen met tekst, wat meestal het uitgangspunt is, maar met de muziek. Tony Neef geeft de aanwezige pers een veelbelovend voorproefje van deze voorstelling door het nummer Op Vleugels te zingen aan de piano. Intiem en ontroerend en een prachtige stem. Dat belooft een hoop goeds voor deze musical! Regisseur Koen van Dijk vertelt dat hij wel kleding van nu en een hedendaagse aankleding gaat gebruiken. Koen legt uit dat het affiche van deze voorstelling iemand voorstelt die zichzelf in de spiegel niet goed genoeg vindt. Hij ziet iemand in de spiegel met een grote neus, maar heeft dit eigenlijk niet. De musical Cyrano gaat over de gelijknamige dichter die verliefd is op Roxane, maar uit onzekerheid over zijn te grote neus durft hij haar niet te benaderen. Zij is echter verliefd op Christian, maar deze weet op zijn beurt weer niet hoe hij haar zijn liefde moet verwoorden. Cyrano stelt voor deze brieven voor hem te schrijven, maar met de naam van Christian te ondertekenen. Cyrano 2 juni t/m 6 juni te zien in theater M-lab.

Koen van Dijk legt uit dat er twee verschillende typen musicals zijn. Een geproduceerde musical komt vanuit het initiatief van de producent. De producent koopt een idee en zoekt daarvoor mensen. Voor nieuwe theatermakers is het vrijwel onmogelijk om hier tussen te komen. Een tweede type is de auteursmusical, waarbij schrijver en componist samen lange tijd investeren in een productie. Deze voorstelling komt eerst bij kleine festivals, maar de weg naar het grote podium ligt open. Te denken valt hierbij aan Next to Normal, Spring Awakening en The Wild Party. Deze laatste musical zal, na een succesvolle eerdere editie in M-lab, nu gaan touren door Nederland als laatste productie van het Festival 50 jaar Musicals in Nederland. The Wild Party speelt zich af tijdens een doorwaakte nacht in 1928 in New York. De relatie tussen clowns Burrs en revue-ster Queenie heeft zijn beste tijd gehad en een groot, wild feest moet voor de redding zorgen. Maar wat als een vrolijke avond begint, loopt gruwelijk uit de hand. The Wild Party is geschreven en gecomponeerd door Andrew Lippa. Frans Heemskerk won met The Wild Party een Musical Award en zal ook voor de tournee de muzikale leiding voor zijn rekening nemen. Regisseur Koen van Dijk maakte vandaag de cast bekend. Naast de hoofdrollen die gespeeld zullen worden door Vera Mann en Alex Klaassen, zullen ook Ellen Evers en Gino Emnes een rol gaan spelen in The Wild Party. Bij de eerdere versie van deze musical in M-lab speelde Lone van Roosendaal de rol van Queenie. Voor de tourversie zal Vera Mann deze rol op zich nemen en zij kijkt hier dan ook erg naar uit: “Ik heb geen moment getwijfeld toen ze me vroegen voor deze rol. Ik wil wel gaan proberen om een eigen interpretatie van deze rol te gaan neerzetten.” Voor een speellijst van deze voorstelling, kijk op www.m-lab.nl

Naast het festival met de vijf voorstellingen voor publiek, is er ook een tweede festival aan de gang, wat zich binnenskamers afspeelt. Koen van Dijk vertelt dat er workshops worden gegeven aan schrijvers en componisten om hen met elkaar te confronteren en zo hopelijk tot nieuw materiaal te komen. “Er borrelt al veel op de achtergrond,” belooft Koen van Dijk. “Het kost wat tijd, maar over twee jaar zal er wellicht een nieuwe voorstelling komen. Musical in Nederland is wel volwassen geworden, maar dat wil niet zeggen dat we niet voor onze kinderen moeten zorgen. Met historisch besef in ons achterhoofd, moeten we blijven investeren in vernieuwing.”

Met de voorstellingen Maria!, De Engel van Amsterdam, Broadway in de Polder, Cyrano en The Wild Party kijkt M-lab terug op 50 jaar musical in Nederland samen met mensen die een cruciale rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de Nederlandse musicaltraditie. Het publiek krijgt op deze manier een kans te zien hoe en waarom de hedendaagse musicals zijn geworden zoals ze nu zijn en wat hier aan vooraf gegaan is. Een unieke kans om terug te blikken op de geschiedenis van musicals in Nederland. Kijk voor meer info over het festival op: www.m-lab.nl

Tekst en Foto’s door: Eveliene Sanders

Videobeelden zullen spoedig geplaatst worden.